آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روند همکاری‌های ایران با این نهاد برای انجام تحقیقات را کُند خوانده و نسبت به آن ابراز نگرانی کرده است.
کیهان نوین: آژانس اتمی، به موازات شش قدرت جهانی مذاکراتی جداگانه را با ایران پیش می‌برد. ایران در رویکرد تازه خود به مذاکرات اتمی، دو توافق با آژانس اتمی را به شکل کامل انجام داده و توافق سوم نیز تا روز ۲۵ اوت باید به مرحله عمل رسیده باشد.
در توافق دوم، یکی از سوالات آژانس که پاسخ داده شده موضوع چاشنی‌های انفجاری بوده که هنوز نتیجه تحقیقات آژانس در این زمینه اعلام نشده است.
با این حال علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در مصاحبه با پایگاه اینترنتی اینترپرس گفته است که به نظر او پاسخ ایران با یافته‌های آژانس منطبق بوده و هر زمان آژانس نتیجه را اعلام کند همکاری‌های بعدی ایران در چارچوب توافق ادامه خواهد یافت.
رویترز می‌نویسد، اگرچه برخی از دیپلمات‌ها از کُند شدن همکاری ایران با آژانس ابراز نگرانی کرده اند و از سویی همکاری ایران و آژانس نیز می‌تواند بر روند گفت‌گوهای ایران و گروه ۱+۵ برای دستیابی به توافق جامع و نهایی تاثیرگذار باشد، اما یوکیا آمانو، دبیر کل این نهاد بین‌المللی ماه گذشته از همکاری سازنده ایران خبر داده و گفته بود نمی‌توان گفت که روند بررسی همه ابعاد برنامه هسته‌ای ایران چه زمانی کامل خواهد شد.
او در کنفرانس خبری دوم ماه ژوئن در وین دراین باره گفت: “برای ارائه نتیجه ارزیابی خود باید تمام تصویر را در نظر بگیریم و درک درستی از آن داشته باشیم. موضوعات مرتبط با ابعاد احتمالا نظامی برنامه هسته‌ای مانند یک پازل پیچیده است و این موثر نخواهد بود که ما نتیجه را با عجله اعلام کنیم. با این وجود اگر ایران به صورت سازنده با ما همکاری کند، به اشتراک گذاشتن برخی اطلاعات و برآوردها درباره برخی مسائل ممکن است.”
چنان‌چه از شواهد برمی‌آید این تبادل نظرها در چند دور مذاکرات وین نیز انجام شد و هیئت‌های مذاکره کننده ایران و ۵+۱به طور موازی دیدارهای متعددی با مدیر کل آژانس داشته‌اند.
آژانس همچنین به عنوان ناظر اجرای برنامه اقدام مشترک، تایید کرده که ایران به تعهدات خود بر مبنای این توافق اولیه پایبند بوده است.
رویکرد تحلیلگران درباره تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را شاید بتوان به دو دسته تقسیم کرد. تحقیقات آژانس در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران، خصوصا به فعالیت‌هایی بازمی‌گردد که ایران بیش از یک دهه پیش انجام داده است، و این نهاد بین‌المللی بیم آن دارد که این فعالیت‌ها ابعادی نظامی هم داشته باشد.
گروهی از تحلیلگران می‌گویند آژانس باید پاسخ به همه سوالات گذشته را دریافت کند و به موازات این اطمینان، شش قدرت جهانی می‌توانند با ایران به توافق نهایی برسند.
اما گروه دومی هستند که بر این باورند از آنجا که پاسخ به همه سئوالات آژانس به صورت مطلق ممکن نیست، جامعه بین‌المللی باید سئوالات خود را اولویت‌بندی کرده، و به جای تاکید بر گذشته، به نظارت و کنترل برنامه هسته‌ای ایران در آینده بیاندیشد.
Majid Mohammad Poorazari
Ramin rabieikhaledi
Leila jahangiri gilandeh
