تشدید سرکوب اقلیت عرب در ایران (مجید رفیع زاده)

هرچند میزان قابل توجهی گزارش، پوشش رسانه ای و بحث‌های علمی در رابطه با به حاشیه راندن، تبعض و شکنجه اقلیت‌ها در جمهوری اسلامی، مانند جامعه بهاییان، وجود دارد، یکی از گروه های اقلیتی که کمتر مورد بحث و توجه قرار گرفته‌اند، گروه اقلیت قومی عرب هستند که در این کشور زندگی میکنند…

عرب ها در ایران، در میان سایر گروه های اقلیتی، تقریبا سه تا هفت درصد از جمعیت ایران را تشکیل می دهند؛ به عبارتی حدود دو تا پنج میلیون نفر عرب هستند که عمدتا در استان جنوبی و نفت خیز خوزستان – که در جامعه عرب ها به نام الاهواز شناخته می شود، زندگی می کنند.عرب ها در ایران در استان های دیگری، مانند بوشهر و هرمزگان نیز زندگی می کنند.

اما اکثر ایرانی های عرب در استان خوزستان ساکن هستند و تقریبا 70 تا 75 درصد جمعیت این استان را تشکیل می دهند. هرچند این تصور غالب وجود دارد که حضور عرب ها در ایران به زمان فتح این کشور توسط مسلمان ها باز می گردد، اما حضور عرب ها در ایران به زمان بسیار دورتری بازمی گردد.

علاوه بر قوانین تبعیض آمیزی که علیه اقلیت ها در ایران به اجرا در می آید، که توسط سازمان عفو بین الملل – امنستی – و سایر گروه های حقوق بشری ثبت شده است – جامعه عرب به صورت غیرقابل قبولی از پیشرفت های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کنار گذاشته شده، و در کنار تلاش برای تحمیل سیستماک فارس سازی در این منطقه، سیاست ها با هدف تغییر نژادی در خوزستان و جامعه عرب در این منطقه پیش می رود.

اهواز غنی از نفت

هرچند بر اساس گزارش ها، استان خوزستان حدود 85 تا 90 درصد از نفت تولیدی ایران را تامین می کند و رکن اصلی اقتصاد ایران و درآمد دولت این کشور می باشد، بسیاری از مردم الاهواز در فقر زندگی می کنند و سهم برابر خود از این درآمد را دریافت نمی کنند.بر اساس گزارش سازمان های حقوق بشری، هرچند بیشتر صادرات نفت ایران از استان خوزستان به دست می آید، اما یک سوم جمعیت شهری این استان در فقر زندگی می کنند، تحصلات کمی دارند و از سوءتغذیه رنج می برند.

بنا بر گزارش ها، آمار بیکاری در میان عرب ها، در مقایسه با بیکاری در سطح کشور، بسیار بالاتر است. علاوه بر آن، با وجود منابع و ثروتی که خوزستان دارد، این استان همچنان از کمبود آب و برق، و مشکلات سیستم فاضلاب رنج می برد.به صورت کاملا اساسی، عرب های اهوازی از توسعه اقتصاد ایران کنار گذاشته شده اند، و همچنین از آنچه از صادرات نفت این منطقه به دست می آید.تبعیض علیه عرب ها تنها به استان خوزستان محدود نمی شود، و در استان های اصلی ایران مانند تهران و اصفهان نیز این مسئله ثبت شده است.

تشدید سرکوب ها: تبعیض سیستماتیک یا موارد خاص؟

اخیرا، اخبار مربوط به شاعر و فعال حقوق بشر عرب ایرانی، هاشم شعبانی نژاد و عده ای دیگر، که در زندانی نامعلوم – بر اساس اعلام مرکز اسناد حقوق بشر ایران – اعدام شدند، در کانون توجه رسانه های بین المللی قرار گرفت. هاشم شعبانی نژاد از اقلیت‌های قومی ایرانیان عرب زبان بود.

بنا به گفته سازمان های حقوق بشر محلی و مرکز اسناد حقوق بشر ایران، اتهام های این شاعر 32 ساله، محاربه با خدا، فساد فی الارض و اقدام علیه امنیت ملی عنوان شده است.به گفته چند رسانه خبری، رئیس جمهور ایران، حسن روحانی، دستور اعدام این شاعر و فعال حقوق بشر و دوستانش را صادر کرده است. او در اوایل سال 2011 دستگیر شد و تا زمانی که دستور اعدامش صادر شد، در زندان به سر می برد.

این جوان 32 ساله به دلیل اشعارش، و ارتقاء سطح ادبیات شهرت داشت و همچنین از اعضای موسس یک موسسه فرهنگی برای ترویج و آموزش زبان عربی بود. بنا بر اعلام سازمان های حقوق بشری، شعبانی در سال 2012 در شبکه پرس – تی‌وی، کانال ماهواره ای دولت ایران ظاهر شده و مجبور شد به عضویت در گروه های تروریستی جدایی طلب اعتراف کند.

مسئله بسیار مهمی که باید به ان توجه کرد این است که افزایش موارد اعدام عرب ها، و یا سایر موارد تبعیض علیه قومیت عرب در ایران، مواردی خاص و اتقاقاتی خارج از روند نهادینه شده نیستند، بلکه این موارد، نقض سیستماتیک حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی بر علیه اقلیت قومی عرب هاست.با وجود اینکه قانون رسمی ایران، حقوق برابر را برای همه اقلیت های دینی و قومی تضمین کرده است، اقلیت عرب ها در ایران مرتبا مورد تبعیض قانونی قرار می گیرند؛ تبعیض هایی که به محدودیت بی مورد در دسترسی های اجتماعی – اقتصادی، فرهنگی – زبانی، املاک و حقوق مذهبی محدود نمی شود.

رفتار ناعادلانه

سازمان عفو بین الملل، امنستی، در گزارش سال 2014 خود اشاره میکند که اقلیت عرب ها در ایران به صورت مرتب از سوی جمهوری اسلامی با مصادره اموال، محدودیت در جابجایی، رد شدن از مشاغل دولتی، دستگیری های خودسرانه، شکنجه، بازداشت و سایر روش های برخورد نامناسب و محاکمه های ناعادلانه و نمایشی قرار می گیرند. و اساسا افزایش آمار اعدام ها به صورت نامناسبی بر روی سایر اعضای اقلیت عرب های اهوازی در جمهوری اسلامی تاثیر گذاشته است.

سایر موارد نقض قوانین بین المللی، که در پرونده شعبانی، شاعر عرب ایرانی نیز دیده شد، امتناع مقامات ایرانی از اطلاع رسانی درباره محل زندان و روند قضایی پرونده، و در نهایت عدم تحویل جسد فرد اعدام شده به خانواده زندانی بود.

این اقدامات به عنوان نقض ماده 7 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی به شمار می رود. بر اساس کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد «تداوم عدم اطمینان نسبت به شرایط زندانی که به اعدام منجر شده، و ابهام در محل دفن… پنهان کاری در مورد زمان اعدام و محل دفن، و همچنین امنتاع از تحویل جنازه برای دفن… دارای اثر تهدید و تنبیه بر خانواده است و رها کردن خانواده زندانیان در این وضعیت ابهام، آنها را دچار پریشانی و فشار روانی میکند.»

گزارش های اخیر نشان داده اند که هر سال، شماری از عرب ها به طرز غیرقابل قبولی اعدام شده اند، به خصوص پس از تظاهرات سال گذشته. در سال گذشته، بازداشت های خودسرانه جمعی از فعالان حقوق بشر و فعالان سیاسی عرب و چندین حکم اعدام که پشت درهای بسته دادگاه های ایران صادر شد، قویا نشان می دهد که جمهوری اسلامی وارد عمل شده تا اقلیت های قومی عرب را سرکوب کند؛ حتی تحت ریاست جمهوری فرد میانه‌رویی مانند روحانی.