محمدجواد ظریف پرکارترین وزیر کابینه روحانی طی چند روز اخیر با انتقاداتی از سوی برخی نمایندگان مجلس روبرو شده است زیرا از زمانی که وی عهده دار یکی از مهمترین وزارتخانههای دولت، یعنی وزارت امور خارجه شد، تغییرات گستردهای را در رویکردها و جهت گیریهای این وزارتخانه ایجاد کرد تا جایی که امروز بزرگترین گره کور دیپلماسی ایران طی10 سال اخیر، یعنی پرونده هستهای به دست او باز شد. حالا طی چند روز گذشته انتقاداتی از سوی مخالفان دولت به عملکرد ظریف و اظهار نظرهای او در خصوص برخی مسایل همچون جزیره ابوموسی مطرح شده که در پی می آید:
ماجرا از یک نقل قول در رسانههای منطقه آغاز شد. نقل قول منتسب به وی در رسانه های عربی درباره جزایر سه گانه مبنی بر اینکه تهران آماده گفت‌وگو درباره یکی از این جزایر یعنی «ابوموسی» است به سرعت در رسانه های داخلی منعکس شد به گونه ای که گویا تغییری در سیاست اصولی ایران در خصوص تمامیت ارضی اش ایجاد شده در حالی که به نظر نمی رسد اظهار نظر منتسب به ظریف به صورت دقیق و کامل نقل شده باشد چرا که رسانه های داخلی منبعی موهوم برای این گفته ظریف معرفی کرده اند.
اظهار نظر جعلی
این اظهار نظر از سوی خبرنگاران ایرانی پیگیری شد و خبرنگاری از مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اظهارات محمدجواد ظریف در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با وزیر خارجه کویت درباره جزایر سه‌گانه ایرانی پرسید و او در جواب گفت: بر اساس نوار ضبط شده موجود، خبرنگاری راجع به جزایر ایرانی سوال کرد که وزیر امور خارجه کشورمان پاسخ داده است: سوء تفاهم در خصوص ابوموسی از طریق گفت‌وگو قابل حل است.
این نقل قول شبیه نقل قولها مقامات وزارت امورخارجه در پیش از آن است. مثلا در اسفند 89 رامین مهمانپرست سخنگوی وقت وزارت امور خارجه گفته بود: جمهوری اسلامی ایران همواره آمادگی خود را برای گفتگوی دو جانبه و مستقیم درباره سوء تفاهم ایجاد شده در مورد جزیره ابوموسی در خصوص ترتیبات اجرایی یادداشت تفاهم 1971 اعلام کرده است یا حسن قشقاوی سخنگوی وقت وزارت خارجه در شهریور 87 نیز با اشاره به ادعاهای واهی امارات درباره ابوموسی گفته بود: هر گونه سوء تفاهم در مورد ترتیبات اجرایی در جزیره ابوموسی در چارچوب گفتگوی دو جانبه بدون دخالت طرف های دیگر قابل رفع است.
چند هفته پیش نیز مرضیه افخم سخنگوی وزارت امور خارجه در دولت روحانی، تاکید کرده بود: ما همواره به کشور دوست و برادر امارات اعلام کرده‌‌ایم که آماده مذاکره دو جانبه برای رفع سوءتفاهم نسبت به ترتیبات اجرایی در مورد جزیره ابوموسی هستیم. این آمادگی را بار دیگر اعلام می‌کنیم، جمهوری اسلامی ایران درباره تمامیت ارضی و حاکمیت بر جزایر سه‌گانه مذاکره نمی‌کند و مذاکره در این خصوص از نظر ما کاملا منتفی است.
نامه مجلسی ها به روحانی در خصوص عزل ظریف
اما گویا با ارائه تمامی این توضیحات برخی از نمایندگان مجلس قانع نشدند و 20 نماینده مجلس ایران چون؛ «جواد کریمی قدوسی» نماینده مشهد، «احمد آریایی نژاد» نماینده ملایر، «مرتضی آقاتهرانی» نماینده تهران، «نصرالله پژمان فر» نماینده مشهد، «مهدی کوچک زاده»، «اسماعیل کوثری»، «مهرداد بذرپاش»، «حمید رسایی» نمایندگان تهران، «احمد سالک» نماینده اصفهان، «ابراهیم آقامحمدی» نماینده خرم آباد، «فرج الله عارفی» نماینده جیرفت، «علیرضا سلیمانی» نماینده محلات، «رضا صابری» نماینده رامیان این موضوع را در کنار برخی از اظهارات دیگر ظریف دستمایه تذکر به رئیس جمهور قرار دادند و برابر ماده 192 آئین نامه مجلس خواستار تجدید نظر روحانی در ادامه خدمت محمدجواد ظریف شدند.
در این تذکر آمده است: آقای ظریف وزیر محترم امور خارجه در 110 روز گذشته در موارد مختلفی عزت و اقتدار ایران را با مواضع ناپسند خود نادیده گرفته و باعث جریحه‌دار شدن عزت انقلاب اسلامی و ملت ایران و خانواده شهدا و رزمندگان شد. از جمله این موارد می‌توان به سخنان آقای ظریف در دانشگاه تهران در خصوص از کار انداختن سیستم دفاعی ایران با یک بمب از سوی آمریکا، مصاحبه آقای ظریف با شبکه ABC در نیویورک در مورد افسانه خواندن هولوکاست و صحبت ایشان با رهبری در مورد تصویب این موضوع و تحریف مواضع رهبر معظم انقلاب و همچنین مذاکره در مورد جزایر سه‌گانه ایرانی و تلفن رئیس‌جمهور به اوباما و طولانی شدن مذاکره در نیویورک با جان کری اشاره کرد که البته تمام مواضع فوق از سوی آقای ظریف تکذیب شده است.
حمله مستقیم به ظریف از تریبون خامنه ای
به فاصله یک روز پس از این جریان، حسین شریعتمداری در سرمقاله کیهان خط هجمه به وزیر امورخارجه را ادامه داد و دقیقا همان مطالبی را که در نامه 20 نماینده آمده بود را دستمایه انتقاد از عملکرد دستگاه دیپلماسی قرار داد و در بخشی از سرمقاله خود نوشت: در ادبیات گفتمانی و مخصوصا در عرصه دیپلماتیک، وقتی سخنی گفته و یا مطلبی نوشته می‌شود، آنچه مخاطب از آن برداشت می‌کند، ملاک است و نه منظور دیگری که احتمالا گوینده یا نویسنده در نظر داشته است و دقیقا از همین روی اظهارنظر آقای ظریف که ادعای مالکیت امارات بر جزیره ابوموسی را قابل گفت‌وگو دانسته بود نسنجیده و دور از انتظار تلقی می شود اگر حریف این پیام را دریافت کند که خزانه کشور خالی است! و سیستم دفاعی نظام با پرتاب یک بمب منهدم می‌شود! و حق مالکیت قطعی ایران بر جزیره ابوموسی قابل گفت‌وگو است! و… چه انتظاری می‌توان داشت که آهنگ پیروزی از سوی حریف نواخته نشود…!؟ این اظهارات جز بالا بردن دست‌ها به نشانه تسلیم در مقابل تهدید نظامی حریف، می تواند مفهوم دیگری داشتع باشد ؟
حمایت رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از ظریف
اما با وجود این برخی از نمایندگان نیز از عملکرد ظریف دفاع کردند. علاء الدین بروجردی که سه دوره است ریاست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی را بر عهده دارد به نامه نمایندگان واکنش نشان داد و گفت: تیم مذاکره‌کننده هستهای کشور مصاف سختی با شش قدرت درجه یک دنیا داشته و دارد، در این راه شاید دچار اشتباهی شود که باید تذکر داد اما راه حل آن برکناری وزیر و تغییر در وزارتخانه نیست.
نماینده مردم بروجرد در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: درحالی‌که وزارت خارجه در حال فراهم کردن مقدمات و سازوکار دور بعدی مذاکرات است و کار سختی را پیش رو دارد باید به تیم مذاکره‌کننده کمک کرد تا در مصاف سخت با قدرت‌های جهانی برنده باشد و بتواند به طور شایسته از منافع ملی دفاع کند.
وی با بیان اینکه مواضع ایران در سیاست خارجی اصولی ثابت است و اتخاذ تاکتیک‌ها زیر نظر رهبر معظم انقلاب انجام می‌شود، ادامه داد: تیم مذاکره کننده هستهای در ابتدای راه مذاکرات با 1+5 قرار دارد و باید حمایت همه جانبه از آن انجام شود چراکه رهبر معظم انقلاب نظر صریح خود درباره تیم مذاکره کننده هستهای اعلام کردند.
در همین حال و در ادامه این جنجال ها یکی از نمایندگان امضا کننده نامه گفته است که منظور از این نامه در رسانههای انعکاس خوبی نداشته است. ابراهیم آقامحمدی در گفت‌وگو با خانه ملت، درباره تذکر 20 نماینده به رییس جمهور برای تجدید نظر در ادامه کار ظریف، گفت: از امضاء‌کنندگان این نامه بودم اما این مطلب در رسانه‌ها انعکاس مناسبی پیدا نکرده و منظور نمایندگان عزل ظریف و تغییرات در راس وزارت امورخارجه نبود.نماینده مردم “خرم آباد و دوره” در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه تذکر نمایندگان درباره اظهارات اخیر وزیر امورخارجه درخصوص جزایر سه‌گانه و آمادگی مذاکره با امارات بر سر جزیره ابوموسی و اظهارات وی در دانشگاه تهران است، تصریح کرد: اگرچه ظریف اظهارات خود درباره مذاکره برسر جزیره ابوموسی با امارات را تکذیب کرد اما سخنرانی وی در دانشگاه تهران به مناسبت روز دانشجو و اعلام اینکه “آمریکا با یک بمب سیستم دفاعی کشور را مختل می‌کند”، جای تامل داشت که نمایندگان طی نامه‌ای از رئیس جمهور درخواست کردند تا ظریف مواضع خود را اصلاح کند.
Ramin rabieikhaledi
Majid Mohammad Poorazari
