در مذاکرات روز دوشنبه 25 اسفند علاوه بر وزیران خارجه جمهوری اسلامی و آمریکا و معاونان آن‌ها، علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی و ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا نیز حضور داشتند. حسین فریدون، برادر رئیس جمهوری و دستیار ویژه حسن روحانی رئیس‌جمهور نیز جزو تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی بود.
کیهان نوین: مواضع آمریکا در مورد تحریم‌ها به سمت فرمول جدیدی حرکت می‌کند که بر اساس آن تحریم‌ها به‌صورت دوره‌ای و با تناوب زمانی کوتاه‌مدت به حال تعلیق درمی‌آیند. این بدان معناست که تحریم‌ها در بازه‌های زمانی چند ماهه و مشروط به پای‌بندی جمهوری اسلامی به تعهداتش تعلیق می‌شوند.
اختلاف‌نظر درباره تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم “فردو” به یکی از اصلی‌ترین گره‌ها در مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی و ۱+۵ تبدیل شده است.
مرکز هسته‌ای فردو در نزدیکی روستای فردو در جنوب استان قم قرار دارد. این تأسیسات در میان کوه‌ها و در عمق ۹۰ متری، در دل صخره‌های سنگی احداث شده است. در این تاسیسات حدود ۳ هزار سانتریفوژ نصب شده است، اما از وضعیت فعالیت آن اطلاعات چندانی در دست نیست.
رسانه‌های حکومتی می‌نویسند که احداث تاسیسات فردو در دل کوه‌ها حامل این پیام به غرب است که اگر نظنز بمباران شود، بازهم فعالیت غنی‌سازی درجمهوری اسلامی متوقف نخواهد شد. ظاهرا بمباران‌های هوایی توان تخریب مرکز فردو را ندارند.
موضوع اصلی درباره تاسیسات فردو این است که امریکا خواستار آن شده که ظرفیت غنی‌سازی مجاز جمهوری اسلامی پس از امضای توافق نهایی (احتمالا ۶ هزار سو)، صرفا در نطنز مستقر شود، اما جمهوری اسلامی اصرار دارد که حداقل هزار سو از این مقدار باید در فردو مستقر شود.
استدلال اصلی جمهوری اسلامی این است که وقتی دو طرف درباره یک سقف برای ظرفیت غنی‌سازی توافق دارند، طرف غربی نباید درباره چگونگی اجرای این غنی‌سازی در جمهوری اسلامی و از جمله درباره مکان آن چون و چرا کند.
علاوه براین، تهران می‌گوید تا زمانی که تهدید نظامی اسرائيل علیه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی باقی است، فردو – به عنوان یک تاسیسات آسیب‌ناپذیر در مقابل حملات متعارف نظامی- باید به عنوان یک تاسیسات غنی‌سازی فعال باقی بماند تا عدم حمله به نطنز را ضمانت کند.
با این حال به نظر می‌رسد امریکا بر این موضوع اصرار دارد که فردو باید “هدفی متفاوت پیدا کرده” و به یک تاسیسات تحقیق و توسعه بدون هرگونه ماموریتی در زمینه انباشت مواد هسته‌ای بدل شود.
مذاکرات لوزان که از روز دوشنبه آغاز شده، آخرین دور گفتگوهای ایران و ۵+۱ در سال ۱۳۹۳ خورشیدی است و همچنان فرجام مذاکرات در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
رسانه‌های ایرانی به نقل از علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی، که در مذاکرات لوزان حضور دارد، خبر دادند طرفین در 90 درصد مسایل فنی به توافق رسیده‌اند و این در حالی است که از چگونگی اختلافات سیاسی سخنی بمیان نیآمده است.
Majid Mohammad Poorazari
