گفتاری پیرامون امنیتی کردن بازار ارز/سیدامیر سیاح

اخیراً دراقتصاد ایران تصمیم هایی گرفته می شود که برای کارشناسان، حیرت؛ برای شهروندان و فعالان اقتصادی، دردسر و برای اقتصاد کشور، مصیبت به همراه دارد.

یک سال پیش در چنین روزهایی، وقتی نرخ طلا در بازار ایران تحت تاثیر بازار جهانی، نرخ ارز به دلایل متعدد از جمله رشد مداوم و بیش از حد نقدینگی، دچار نوسانهای شدید رو به بالا شده بودند، پلیس برای دستگیری معامله گران ارز و طلا به خیابان فردوسی فراخوانده شد. آن روزها هشدار دادیم که بازار ارز و طلا را پلیسی نکنید. پلیسی کردن بازار، فقط باعث رشد تقاضا و کاهش عرضه می شود، اما ناجا پاسخ داد به درخواست بانک مرکزی وارد بازار شده است و حیرت انگیز آنکه، بانک مرکزی این ادعای ناجا را تایید کرد.

ساز وکاربازار و قیمت ناشی از تقاطع عرضه و تقاضا، واقعیتی است که امروز دیگر هیچ گروه و مکتب اقتصادی نمی تواند منکر آن شود. سازوکار بازار می گوید درشرایطی که نرخ رو به بالاست، اعزام پلیس به بازار، جو بازار را امنیتی و خریداران و فروشندگان را نگران می کند. دراین شرایط ملتهب، یک شایعه کوچک می تواند قیمت انتظاری را بالا ببرد و این یعنی عرضه کنندگان، عرضه را عقب و تقاضا کننندگان، تقاضا را جلو می اندازند و این یعنی افزایش واقعی قیمت در بازار.

هم پلیس و هم بانک مرکزی طی یکسال گذشته به این منطق ساده و روشن اقتصادی بی توجه بودند و نتیجه پلیسی کردن بازار طلا و ارز در کوتاه مدت، جهش نرخ ها بود و در بلندمدت، این تصمیم اشتباه نقدینگی را از بازار طلا و ارز بسوی بازارهای جانشین آن یعنی مسکن و خودرو هدایت کرد.

تردیدی وجود ندارد آنچه امروز بصورت جهش های کم سابقه در بازار خودرو و مسکن اتفاق می افتد، نتیجه مستقیم پلیسی کردن بازار طلا و ارز در آذر ماه ۹۱ است.

در شرایطی که مردم و محافل اقتصادی کشور، حیران از سیاستگذاری های اشتباه ماه های اخیر هستند، مجلس نیز اخیرا وارد گود شد و روز سه شنبه ۱۷ بهمن، یک فوریت طرحی را تصویب کرد که به موجب آن برای مهار نرخ ارز، به فعالان بازار ارز داغ و درفش نشان داده و عملیات مهار نرخ ارز به دست نیروهای نظامی و اطلاعاتی سپرده می شود. مثل روز روشن است تصویب و اجرای این طرح، بازار ارز را هیجانی تر ومتلاطم تر خواهد کرد. تصویب و اجرای چنین طرح هایی در اقتصاد ایران، مانند چیدن برگ های خشک درختی است که از ریشه مشکل دارد.

منطق عرضه و تقاضا و سازوکار بازار می گوید بدترین تصمیم برای مهار نرخ طلا وارز، نشان دادن داغ و درفش وامنیتی کردن بازار است و بهترین تصمیم هم در شرايط فعلي اقتصاد ايران عبارتند از:
اولا- باثبات و قابل پیش بینی کردن رفتار و گفتار و تصمیمهای مسوولان اقتصادی
ثانیا- اعتماد به فعالان اقتصادی، استماع مطالبات آنها و تلاش موثر برای بهبود محيط کسب وکار.

سیدامیر سیاح